Herman van Velzen
- Herman van Velzen - |
|
|
|
Volledige naam | Frans Roes (pseudoniem: Herman van Velzen) |
Geboortedatum | Gaanderen, 1902 |
Datum van overlijden | Hengelo (Gld.), 1974 |
Soort werk | Korte verhalen |
Dialect | Achterhoeks |
Biografie
Frans Roes werd in 1902 in Gaanderen (vlakbij Doetinchem) geboren. Onder het pesudoniem Herman van Velzen was hij één van de productiefste en bekendste streektaalschrijvers in de Achterhoek. In 1943 werd zijn eerste boek Achterhoeksche Schetsen gepubliceerd, al snel gevolgd door een tweede deel in 1944, en daarna nog twee delen. Bekendheid verwierf hij vooral met zijn verhalen over het legendarische personage Aornt Peppelenkamp, een arme bezembinder die op de Koolhovense heide woonde.
In het dagelijks leven was Roes horlogemaker, maar zijn hart lag bij het schrijven van verhalen in de streektaal. Hij schreef wekelijks voor de regionale krant De Graafschapbode, waar hij ongeveer veertig jaar lang publiceerde. Aanvankelijk schreef hij romantische verhalen in het Nederlands, ook voor andere regionale bladen. Zijn meest bekende personage is Aornt Peppelenkamp,
Tussen 1945 en 1950 publiceerde Roes ook verschillende streekromans in het Achterhoeks. Enkele titels hiervan zijn: Steaven Volman, Uut ’t Laeven van Olde Bekenden (1945), en Van Achterhooksche Menschen (1950). Hoewel deze boeken vaak als romans werden aangeduid, draaiden ze eigenlijk om specifieke personen en gebeurtenissen. Daarnaast schreef hij drie toneelstukken in het dialect, waaronder Um den olden Berenschot en Riek Geesink, waarin hij de tijdgeest en veranderende plattelandssfeer goed wist te vangen.
In 1955 werd in Ruurlo zijn toneelstuk Um den olden Saksenheerd opgevoerd, en van zijn verhalen werden ongeveer 24 bundels uitgebracht. In 2002 werd zijn roman Steaven Volman opnieuw uitgegeven door de Stichting Staring Instituut. Verder werden er luisterboeken uitgebracht met zijn verhalen, waaronder Arie leest Aornt, waarvan het eerste deel in 2006 verscheen en inmiddels is uitverkocht.
Roes wordt beschouwd als een van de meest geliefde schrijvers uit de Achterhoek, vooral door zijn treffende beschrijvingen van de mensen uit zijn omgeving.
Bibliografie
Achterhoeksche Schetsen (1943, herdruk 1979)
Achterhoeksche Schetsen deel 2 (1944, herdruk 1981)
Uut 't leaven van olde bekenden (1946, herdruk 1967)
Un mens vindt zien weg (1946, herdruk 1967)
Aornt Peppelenkamp (1948)
Achterhoeksche Schetsen deel 3 (1949, herdruk 1984)
Van Achterhooksche mensen (1951, herdruk 1976)
Achterhoeksche Schetsen deel 4 (1956, herdruk ????)
Dauwtrappen met Aornt Peppelenkamp (1964, herdruk 1976)
Steaven Volman (1968)
Aornt Peppelenkamp opni'j (1973)
't Kroegjen (1976, herdruk 1977)
De Motte (1979)
"Te zijn of niet te zijn? Dat is de vraag.
Te wean of neet te wean, da’s de vroag.
"