Blief hier!
Blief hier!
Een verhaal uit "Landvolk. Achterhooksche vertelsels" door G.J. Meinen.
BLIEF HIER!
’t Is op ne zunnigen zommerzondag.
De rogge hef ’t bleuien edaone, maor is nog greun.
In sommige maö, is ’t heuigrös al emaeid, in andere steet het nog te wassene met de bonte bloomen der tusschen, in nog andere löp het vee röstig te weidene. Hooge in de loch scheart de zwaaivers hen en waer.
Dina was ’s morgens nao de kerke hen ewest. Nao ’t aeten hadde ze de taofele an de zied emaakt en veur vader, mooder en eur breur Hendrik thee zat en inegotterie.
Noo hadde Dina de tied an zich.'
Vader zat onder den sneeballenbosch, kort bi’j de putte, op ne olden, leegen, gemakkestool en kwam noo en dan in dén dommel. Mooder zat kort bi’j em, met de brille hooge veur ’t veurheufd en ’n groot book op de hande in den schoot. Ze las en bleef an ’t laezen op dezelfde bladzie, zonder dat ze ’t eigens markten. Hendrik was weg esleurd, den diek op.
„’k Leuve, da’k mi’j ok is luk vertrae"; zae Dina.
,,Good”, zae mooder, zonder van eur book op te kiekene.
Vader was haoste te lui umme de mond los te doone en nikten dree-, veermaol achtereene.
Earste keek Dina is rond, of ze Hendrik nog zag. ??? was nargens meer te bekennene. — Noja; dan genk ze maor alleene. Teggen ’t huus ston ne grooten rozenbosch, wal luk verwilderd, want hee was in gin jaorn esneuid. ??? zat noo vol witte rozen, van ondern töt bovven; wal doezend zatten der an. Dina plukten der eene af, rook der an en stak doo ’t stelleken in de mond.
Waor wol ze hen?
Ja, waor zol ze eigenluk is hen op gaon, ’t Was eur haoste aevenvölle. Ze leep zoo maor is ’n ende weg, ovver de greune weid, onder den blauwen hemel, in den heldern zunneschien. Hé jao; wat was ’t mooi waerl En wat was ’t stillekes.
Dina leep deur den goarden, deur de maot en doo ovver ’t vootpad deur ’n berkenalleeken nao ’t vaene op an. O wacht is! Weet i’j, wat ze dee? Ze wol is efkes zeen, of op ’t vaene de bikbaezen al riepe wazzen, en de stronkbaezen. Veur de stronkbaezen zol ’t nog wal luk te vrog wezzen, maor de bikbaezen, jao, dee wazzen in disse tied van ’t jaor toch riepe. Dina was dol op bikbaezen. Sunds ze alleenig loopen kon, hadde ze iedern zommer nog wat eplukt, — dan is meer, dan is minder.
Ze genk luk snaeger an.
’t Paeken kronkelden, at ze 't barkenalleeken deur was, ower ne hook van de heide hen en dan deur warf en pors en brömmelenbuske, en dan leep ’t uut op den vaenediek. Ze kwam langs den kroezen denne, langs den deepen kolk met de witte plompen, ovver ’t brekhaftige bruggesken, — en doo was ze der gauw. De plaeskes, waor de bikbaezen greuiden, wazzen eur zoo bekend en zoo eigen, as de kökkene en de slaopkamer en de daele in huus.
Nou; de bikbaezen wazzen mooi riepe. En wat zatten der volle an.
Dina nam de witte roze uut de mond, stak ze zich in ’t haor en begon daluk te plukkene en te aetene. Mooie, riepe bikbaezen wazzen ’t, grooten, met ne blauwerigen schien, van binnen donker rood, haoste zwart. Hè, lekker; neet te zoer, neet te zeute, — met ne bi’j smaak, dee gin andere vruchte hef.
Ne heele pooze was Dina al bezig ewest; eure lippen wazzen rood, eure tande wazzen blond ewordene, doo ze opins hard schrok. Ze sprong der van op en ’t harte begon eur te kloppene. Met ne zwonk draeiden ze zich umme.
|
Bikbaezen (blauwe bosbessen) |
„Gondag!” hadde der eene zeg, vlak achter eur.
,,Hè, wat lao’j mi’j toch schrikken”, zae ze; „o foi.”
Ze böfden haoste, wier earste wit en doo rood.
„I’j hooft anders veur mi'j neet bange te wezzene”, zae Greuninks Willem, den ongemarkt bi’j eur ekommene was.
„O. foi”, zae Dina nog ins en doo begon ze te lachene.
Willem lachten ok.
„Hoo kom i’j toch hier?” vroog Dina.
„Ik wol is zeen, of de bikbaezen al riepe wazzen. — Maor i’j bunt mi’j al veur ewest.”
„Daor bunt er nog genog”, zae ze en genk waer an ’t plukken.
Willem begon ok te plukkene en te aetene.
’t Aeten deen ze neet allins; zee stak ze eene veur eene in de mond, — hee met vieve, zesse, handevol tegelieke.
Gin eene van beiden zae der wat.
??? plukten nao eur hen op, zee plukten van em hen af.
„Bu’j nog bange veur mi’j?” vroog Willem.
„Nee”, zae ze, „hoo dat zoo?”
„O, bo niks”, zei e.
Doo was ’t waer ne pooze heel stille.
„Weet i’j nog wal, da we hier vrogger as schoolkindere, ok zoo vake met mekare an ’t bikbaezen plukken bunt ewest?” vroog Willem.
„Jaowal”, zae Dina; „wat zol dat dan?”
„O, bo niks", zei e waer.
Daorop stilte.
’n Endeken van eur af vlogen wulpen in ’t ronde bovven ne waterplas en maakten allerhande mooie geluden.
„Heurt dee wulpen is”, zae Willem.
„Jao”, zae Dina; „soms is ’t net, of ze roopt: blief hier! blief hier! blief hier! — Maor ikke zal endeluk toch wal is op ’t huus an motten, anders weet ze bi’j uns nins, waor ’k zoo lang blieve.
„Noja; dat was nog zoo slim neet”, zae Willem.
„Dat zeg i’j maor...”
„De wulpen zegt ’t joo ok.”
„Noja...” Ze lachten.
Willem lachten ok en wol wat zeggen en wol wat vraogen en kon de goeie woarde neet vinden.
Efkes ston Dina nog te kiekene, doo zae ze:
„No, Willem, holt dat wark nog luk an de hand.”
Eigeluk wol e leever met eur gaon, maor hee bleef toch deurplukken en zae:
,,Ik zal is zeen, wat ’t guf.”
„No, Willem: atju.’’
„Atju, Dina.”
Opins begonnen de wulpen nog völle harder.
„Heur i’j ’t wal?” reep Willem ’t meiken nao.
Ze keek lachend umme en nikten. De witte roze veel eur uut ’t haor. Ze markten ’t neet en leep deur. Bi’j den draei keek ze nog efkes umme en zag, dat e eure witte roze op kreeg en in ’t knoopsgat stak. — Noj'a; dee moch e wal hollen. — Töt bi’j huus kon ze de wulpen nog heurn. — Waorumme zol den Willem neet met eur egaone wezzen? Tookenzondag wol ze waer hen bikbaezen plukken gaon.
De steule van vader en mooder stonnen nog buten, maor der zat er gin’ eene meer op.
In de kökkene stonnen de koffiekanne en de beste köpkes en schöddelkes al klaor op de taofele, der was bezeuk ekommene.
Dina schrok der haoste van, doo ze binnen kwam, want bi’j de taofele zat Holthofboer.
„Gondag”, zae Dina.
Vader, mooder en Hendrik keken eur verbaasd an. Mooder beduun onderdoems, dat ze zich de mond zol afvaegen, maor Dina begreep et neet.
„Gondag ok”, zae Holthofboer opgeruumd. —. Ne vlotten, kranigen man! —
„Bu’j hen bikbaezenplukken ewest, Dina?” vroog vader.
„Jao”, zae Dina en was luk bedrömmeld en woste neet, of ze zol gaon zitten of dat ze zol blieven staon.
„Ik dachte ’t al wal; ik kon ’t ok wal zeen, dudeluk genog”, zae vader grewwelend; „’t steet ow umme en in de mond te laezene.
„Oo!” reep Dina, sloog beide hande veur de mond en was rots! weg nao eur kamer. Daor heurn ze de andern nog hard lachen, en Holthofboer het hardste van allemaole. Ze keek in eur speegel en mos eigens ok lachen van ’t vrömde gezichte. O, o; wat zag ze der uut! ’t Was joo schande! En zoo hadde den Holthofboer eur ezeene! — Ze wol der zich wal van schamen, maor ze vond ’t dörrumme ok wal luk grappig. — Holthofboer zol der eur nog vake genog ummé bespotten en veur den gek hebben; dat was zonne plaogerd! Den heel wal van ne aardigheid. — Wieter lange gin oneffenen.
Dina kon dat bikbaezensap maor neet van de lippen en de tande af kriegen. Ze vreef en ze vreef, ze waschten en waschten, — ha 't zat er toch zóó vaste op, — der was gin doon an.
Mooder kwam bi’j eur.
,,’t Wil der neet good af, mooder”, zae Dina.
„O, zóó kan ’t wal, noo laot het wieter maor gewearden, — De heure ko’j ow nog wal ’n betjen opstrieken en dan mo’j maor waer in de kökkene kommen, anders mot Holthofboer zoo lange wachten."
„Wacht den dan op mi’j?”
„Joo", zae mooder en eur heele gezichte begon te lachene; „den wacht op ow.”
Dina keek eur met groote oogen an.
„Kiekt' maor neet zoo”, zae mooder en doo heel zachte: „O, dearne... i’j könt van gelukke spraeken... want... hee kump umme ow.”
„Wat zeg i’j toch, mooder?” zae Dina en kreeg ne kleure as blood.
„Jao, jao, ’t is waor. — O dearne... wee hadde dat können denken.— Daor magge wi’j wal bli’j en dankbaor van wezzen —No en maakt noo maor gauw an, anders...
„O nee", zae Dina; „noo waog ik heelemaole neet nao de kökkene hen te gaone.”
„I’j bunt toch wal wiezer. Wezze toch neet zonne kinderachtige blage. — Allo; vlot. Daluk kommen”, zae de mooder en leep weg.
Dina woste neet wat eur angenk. ’t Was net, of alles in ’t ronde draeiden. ’t Harte klopten eur toch! — Ze was bange, o zoo bange. En ze was ok bli’j, o zoo bli'j. —
Wal dreemaol hadde ze de klinke van de kökkendeure in de hande... én leet ze waer los. Ze beet zich op de onderlippe.
Allo; ’t mos.
Ze dee de deure los en kwam binnen, asof der niks bezunders in eur binnenste umme genk staon.
„’k Hebbe koffie veur ow in egottene”, zae mooder.
„O, da’s good, danke”, zae Dina, genk bi'j ’t kleine teufelken, onder ’t speegel tusschen de raams zitten, en dronk eur köpken netjes leug.
Holthofboer was an ’t vertellen ovver ne peardehandel, den e ’maakt hadde. ??? vertelden der zóó grappig van, dat vader en mooder en Hendrik der hardop umme mosten lachen en Dina ’t lachen ok neet good laoten kon.
Hendrik mos endeluk met het wark op de daele beginnen, dat op ne boerderi’je nooit rosten mag, ok 's zondags neet. Vader en mooder hadden ok nog iets te doone.
Doo zatten Holthofboer en Dina met zich beiden alleene in de kökkene. ’t Was zóó stille, dat men de wulpen in ’t vaene kon heurn.
Holthofboer begon van ziene vrouwe te praotene, dee verlennen jaor was estorvene. ??? kwam der van an ’t grienen. — En döo begon e van de beide kindere, Herman en Johanna, dee eur mooder zoo hard misten en waor ’t zoo naar veur was, dat er gin vrouwe was, dee eur met mooderleefde verzorgden.
Dina zat op heete brande.
Holthofboer zae endeluk, dat e al ne heele pooze rond eloopene hadde met de gedachten op eur, op Dina, Ze zol ’t ok al wal haoste soms ietskes met emarkt hebben... En... wat zee der dan van dachte, vroog e.
Nee, afzeggen, dat kon ze ’t neet, — ofschoon: ’t ovverveel eur zoo opins...
't Wier den Zondag late, veur Dina endeluk op eure kamer kwam. Ze stak de lampe an en keek waer in ’t speegel, net as ze an den aovend edaone had. Noo zag ze ’n heel ander gezichte. Was zee dat? Was zee dezelfde Dina van vannemeddag, van vannemorgen, van gistern en van de veurige waeke en van verlennen jaor en van...
Ze was toch altied maor ne dochter van kleine leukes ewest. En noo? Noo zol ze joo opins de boerinne van ’t Holthof worden. Noo zol Dina de Holthofsvrouwe worden.
Holthof! Raekt ow is an. Dat was joo haoste ’n scholten spil.
Dina dach an gin uur of tied. Hoo late of ’t was, doo ze op ’t leste nao bedde genk, dat wos ze neet en dat kon eur ok niks verschellen. Slaopen dee ze heelemaole neet. Ze lag met de oogen wied los. Ze was nog klaor wakker doo ’t grauwe morgenlech van ne ni’jen dag al waer deur ’t raam scheen.
Heur, de wulpen in ’t vaene begonnen te roopene.
„Nee”, zea Dina, in zich eigens; „nee wulpen; ik luuster neet nao ow; ik blieve neet hier: ik worde de Holthofsvrouwe,”
 2024 Harmen Schoonekamp | Contact | Talennet | sitemap.
"De mensheid moet een einde maken aan oorlog, of oorlog zal een einde maken aan de mensheid.
De meansheed mot vot doon met den oorlog, of den oorlog döt vot met den meansheed.
"